AB Yapay Zekâ Yasası parlementodan geçti. Böylece yapay zekâ sistemlerini düzenleyen benzersiz bir yasa yürürlüğe girdi. Komiser Thierry Breton, Parlamenterlerin (523 oya karşı 46 oyla) desteğini aldığı bu metni, “dünyada güvenilir yapay zekâ için ilk bağlayıcı ve kapsamlı kuralları belirleyen” bir adım olarak selamladı.
Yasa, 2021’de Avrupa Komisyonu tarafından sunulmuştu. 2022’nin sonunda Kaliforniya merkezli OpenAI şirketinin ChatGPT’si gibi genel amaçlı yapay zekâ modellerinin ortaya çıkması, yasanın önemini artırdı. Bu sistem, yazı, şiir veya çevirileri saniyeler içinde üretebilen yetenekleriyle yapay zekânın büyük potansiyelini ortaya koydu, ancak beraberinde getirdiği riskleri de gösterdi. Gerçeğe çok yakın sahte fotoğraf veya videoların yayılması, kamuoyunun manipülasyonu tehlikesine dikkat çekti.
Dünya İçin Tarihi Bir Adım: AB Yapay Zekâ Yasası
Sosyal demokratlar tarafından desteklenen metnin ortak raportörü Brando Benifei, “Bugün yapay zekânın düzenlenmesi yolunda tarihi bir gündür.” dedi. Bu metinle, “Yenilik yapma ve koruma arasında çok ince bir denge bulmayı başardık” diyen Renew grubu raportörü Dragos Tudorache ise, “Bu yasa sadece bir başlangıçtır.” dedi ve yapay zekânın hızla evrim geçirmeye devam ettiğine dikkat çekti.
Yasa, iki düzeyli bir yaklaşım öngörüyor. ‘Genel amaçlı’ yapay zekâ modelleri, şeffaflık yükümlülüklerine ve Avrupa telif hukuku kurallarına uymak zorunda olacak. ‘Yüksek riskli’ olarak kabul edilen sistemler ise kritik altyapılarda, eğitimde, insan kaynaklarında, kamu düzeninin korunmasında kullanılıyorsa daha sıkı gereksinimlere tabi olacaklar. Örneğin, temel haklar üzerinde zorunlu etki analizi yapılması gerekecek. Yapay olarak üretilen görüntüler, metinler veya videolar (deepfake’ler) net bir şekilde tanımlanacak. Yasaya göre, insan haklarına tehdit oluşturan yapay zekâ sistemleri tamamen yasaklanacakken, yaşamsal alanlarda kullanılan sistemlere katı koşullar getirilecek. Bununla birlikte, kullanıcıların bilgilendirilmesi ve şeffaflığın sağlanması da önemli bir odak noktası haline geliyor.
Bu yasa önerisi, dünyada benzeri görülmemiş bir adım olarak kabul ediliyor. Ancak, uzun süren müzakereler sonucunda AB’nin en büyük ülkeleri olan Almanya, Fransa ve İtalya’nın çekinceleri bertaraf edilerek anlaşmaya varıldı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu anlaşmayı memnuniyetle karşılayarak, insan odaklı yapay zekânın geliştirilmesine ve küresel kural ve ilkelerin oluşturulmasına önemli bir katkı sağlayacağını belirtti.
Bu yeni yasa, Avrupa’da yapay zekâ inovasyonunu teşvik ederken aynı zamanda insanların güvenliğini ve temel haklarını korumayı amaçlıyor.
Düzenlemeler Başladı
Yasa, Çin’de kullanılan toplu izleme veya vatandaş değerlendirme sistemlerini veya kamusal alanlarda uzaktan biyometrik tanımlama gibi uygulamaları da yasaklıyor. Ancak, devletlerin, terör tehdidini önleme veya belirli kurbanların hedeflenmesi gibi bazı polis görevleri için muafiyetler elde ettikleri belirtildi.
Avrupa yasası, Avrupa Komisyonu bünyesinde bir Avrupa yapay zekâ ofisi oluşturularak izleme ve yaptırımların uygulanmasını sağlayacak. Bu ofis, ihlale ve şirketin büyüklüğüne bağlı olarak 7,5 ila 35 milyon avro arasında değişen para cezaları verebilecek. Avrupa Komiseri Thierry Breton, “Mümkün olduğunca az, ancak gerektiği kadar düzenliyoruz.” diye yazdı.
Ancak teknoloji dünyası temkinli davrandı. Teknoloji sektörünün bir lobisi olan CCIA’nın Avrupa sorumlusu Boniface de Champris, “Bu yeni kuralların birçoğu belirsiz ve yenilikçi uygulamaların gelişimini ve dağıtımını yavaşlatabilir.” dedi.
Ayrıca Fransa’dan Multinasyonel Gözlem, Belçika’dan Corporate Europe Observatory ve Almanya’dan LobbyControl gibi kuruluşlar, “Yapay Zekâ Yasası çerçevesindeki kuralların uygulanmasını zayıflatabilecek lobilerden endişe duyuyoruz.” dedi.
Avrupa Birliği’nin 27 üyesinin Nisan ayında metni onaylaması bekleniyor ve yasa Mayıs veya Haziran ayında Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanacak.
Bu ve bunun gibi daha fazla teknoloji haberi için Techinday‘i takip etmeye devam edin!
